ความยั่งยืน : ความหมาย หลักการ และความสำคัญ

ความยั่งยืน (Sustainability)

เป็นแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสมดุลระหว่างการตอบสนองความต้องการของมนุษย์ในปัจจุบันโดยไม่ทำลายหรือทำให้ทรัพยากรธรรมชาติและสภาพแวดล้อมเสื่อมสลายในอนาคต แนวคิดนี้ครอบคลุมหลากหลายด้าน ตั้งแต่สิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ สังคม ไปจนถึงวิถีชีวิตของมนุษย์ โดยการดำเนินชีวิตอย่างยั่งยืนมุ่งหวังให้เกิดการอยู่ร่วมกันอย่างสอดคล้องและสมดุลกับธรรมชาติ

ความหมายของความยั่งยืน

ความยั่งยืนหมายถึงการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีความรับผิดชอบเพื่อให้ทรัพยากรเหล่านี้สามารถดำรงอยู่ได้ในระยะยาว โดยคำนึงถึงการพัฒนาที่ไม่กระทบต่ออนาคตของคนรุ่นหลัง ความยั่งยืนยังหมายถึงการสร้างระบบที่สามารถอยู่ได้ด้วยตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม สังคม หรือเศรษฐกิจ

แนวคิดความยั่งยืนถูกนำมาใช้ในหลากหลายบริบท ตั้งแต่การพัฒนาเมือง การใช้ทรัพยากรพลังงาน การบริหารจัดการธุรกิจ การออกแบบผลิตภัณฑ์ ไปจนถึงการเกษตรและอุตสาหกรรม การใช้หลักการความยั่งยืนช่วยสร้างความสมดุลระหว่างการใช้ทรัพยากรและการดูแลรักษาทรัพยากรให้สามารถคงอยู่และเติบโตได้ในระยะยาว

 

หลักการของความยั่งยืน

หลักการของความยั่งยืนมุ่งเน้นให้เกิดการจัดการที่สมดุลในสามด้านหลัก ได้แก่ สิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่งมักเรียกว่า 3 เสาหลักของความยั่งยืน (Three Pillars of Sustainability)

1. สิ่งแวดล้อม (Environmental Sustainability)

• สิ่งแวดล้อมเป็นรากฐานของชีวิตมนุษย์ การพัฒนาที่ยั่งยืนในด้านนี้มุ่งเน้นให้เกิดการอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรธรรมชาติ เช่น น้ำ อากาศ ป่าไม้ พลังงาน และความหลากหลายทางชีวภาพ เพื่อให้ทรัพยากรเหล่านี้สามารถใช้ได้อย่างยั่งยืนในระยะยาว ตัวอย่างของการดำเนินการด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่ การใช้พลังงานหมุนเวียน การจัดการขยะ การปลูกป่า และการลดมลพิษทางอากาศ

2. สังคม (Social Sustainability)

• การพัฒนาที่คำนึงถึงความยั่งยืนทางสังคมมุ่งเน้นไปที่ความเป็นอยู่ที่ดีของคนในสังคม การลดความเหลื่อมล้ำ ความเสมอภาคทางเพศ และการเข้าถึงการศึกษา การพัฒนาชุมชนให้มีความเข้มแข็ง และการสร้างระบบสังคมที่มีความยุติธรรม ตัวอย่างเช่น การส่งเสริมสิทธิมนุษยชน การสนับสนุนแรงงานที่เป็นธรรม และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคม

3. เศรษฐกิจ (Economic Sustainability)

• เศรษฐกิจที่ยั่งยืนคือการสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจในระยะยาวโดยไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติหรือทำให้เกิดความไม่เท่าเทียมกันในสังคม การพัฒนาเศรษฐกิจที่ยั่งยืนจะต้องมุ่งเน้นไปที่การเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ทรัพยากร การพัฒนานวัตกรรมที่ช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และการสนับสนุนธุรกิจที่รับผิดชอบต่อสังคม

 

ความสำคัญของความยั่งยืน

ปกป้องสิ่งแวดล้อม

• การดำเนินชีวิตและการทำธุรกิจที่ยั่งยืนมีบทบาทสำคัญในการลดผลกระทบที่เกิดจากการทำลายสิ่งแวดล้อม เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ การปล่อยก๊าซเรือนกระจก การจัดการอย่างยั่งยืนช่วยลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและการปล่อยสารพิษ ลดปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพและชีวิตของมนุษย์

สร้างความเป็นธรรมในสังคม

• ความยั่งยืนไม่เพียงแต่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับความเป็นธรรมและความเท่าเทียมในสังคม การส่งเสริมความยั่งยืนทางสังคมช่วยให้คนในสังคมมีโอกาสเท่าเทียมกันในการพัฒนาและเข้าถึงทรัพยากร ลดความเหลื่อมล้ำและปัญหาความยากจน สร้างสังคมที่เข้มแข็งและมีความสุขมากขึ้น

สนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ยั่งยืน

• ความยั่งยืนยังเกี่ยวข้องกับการสร้างระบบเศรษฐกิจที่สามารถดำรงอยู่ได้ในระยะยาว การใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและการสร้างนวัตกรรมที่สนับสนุนความยั่งยืนช่วยให้ธุรกิจสามารถเติบโตได้โดยไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมและสังคม นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจในอนาคต

ส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ

• การพัฒนาที่ยั่งยืนช่วยส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ ลดการสูญเสียและการใช้ทรัพยากรอย่างไม่จำเป็น เช่น การใช้พลังงานหมุนเวียนแทนพลังงานฟอสซิล การจัดการขยะอย่างยั่งยืน และการรีไซเคิลทรัพยากรต่างๆ ซึ่งช่วยลดภาระต่อสิ่งแวดล้อมและลดค่าใช้จ่ายในระยะยาว

สร้างความมั่นคงในอนาคต

• การดำเนินงานตามแนวทางความยั่งยืนช่วยสร้างอนาคตที่มั่นคงและปลอดภัย โดยการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อให้คนรุ่นหลังสามารถใช้ทรัพยากรได้อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ยังช่วยให้ระบบเศรษฐกิจและสังคมมีความแข็งแรงและยั่งยืน

 

ตัวอย่างแนวทางความยั่งยืน

ธุรกิจที่ยั่งยืน
หลายบริษัทได้หันมาใช้แนวทางการดำเนินงานที่ยั่งยืน เช่น การใช้พลังงานหมุนเวียน การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่สามารถรีไซเคิลได้ ตัวอย่างเช่น Patagonia บริษัทเสื้อผ้าที่ใช้วัตถุดิบจากการรีไซเคิลและส่งเสริมให้ลูกค้าซ่อมเสื้อผ้าแทนการซื้อใหม่ เพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติ

ธุรกิจที่ยั่งยืน (Sustainable Business) คือธุรกิจที่ดำเนินงานโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและลดผลกระทบด้านลบต่อสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างธุรกิจที่ยั่งยืนมีหลายประเภทและอยู่ในหลากหลายอุตสาหกรรม ดังนี้

1. Patagonia

• เป็นแบรนด์เสื้อผ้าและอุปกรณ์กลางแจ้งที่มีความโดดเด่นในเรื่องความยั่งยืน โดยมุ่งเน้นการใช้วัสดุจากการรีไซเคิล การลดของเสีย และการส่งเสริมให้ลูกค้านำเสื้อผ้ากลับมาซ่อมแทนการซื้อใหม่ Patagonia ยังมีกิจกรรมเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและสนับสนุนโครงการต่างๆ เช่น การปลูกป่าและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยบริษัทได้บริจาครายได้ส่วนหนึ่งเพื่อสนับสนุนโครงการด้านสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่อง

2. IKEA

• บริษัทเฟอร์นิเจอร์ระดับโลก มีการใช้แนวทางความยั่งยืนในหลายด้าน เช่น การใช้ไม้ที่มาจากแหล่งที่มีการจัดการป่าไม้อย่างยั่งยืน การลดการใช้พลังงานในโรงงานผลิต การนำพลังงานหมุนเวียนมาใช้ และการส่งเสริมการออกแบบผลิตภัณฑ์ให้มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน รวมถึงการแนะนำลูกค้าให้รีไซเคิลและนำผลิตภัณฑ์กลับมาใช้ใหม่

3. Unilever

• หนึ่งในบริษัทสินค้าผู้บริโภครายใหญ่ของโลกได้พัฒนา **แผนการพัฒนาอย่างยั่งยืนของ Unilever** (Unilever Sustainable Living Plan) ที่มุ่งเน้นการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก การใช้ทรัพยากรน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ และการลดของเสียจากกระบวนการผลิต นอกจากนี้ Unilever ยังเน้นการใช้วัตถุดิบจากการเกษตรแบบยั่งยืนและการสร้างความยุติธรรมทางสังคมในห่วงโซ่อุปทาน

4. Tesla

• เป็นบริษัทผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้าและพลังงานหมุนเวียนที่มีเป้าหมายในการลดการพึ่งพาพลังงานจากฟอสซิล และช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในภาคการขนส่งและพลังงาน Tesla ไม่เพียงแค่ผลิตรถยนต์ไฟฟ้าเท่านั้น แต่ยังพัฒนาโซลาร์พาแนลและแบตเตอรี่พลังงานสะอาดเพื่อให้ผู้ใช้สามารถผลิตและเก็บพลังงานหมุนเวียนได้ด้วยตัวเอง

5. Beyond Meat

• เป็นบริษัทที่ผลิตโปรตีนจากพืชที่เลียนแบบรสชาติและเนื้อสัมผัสของเนื้อสัตว์ ผลิตภัณฑ์จาก Beyond Meat มีเป้าหมายเพื่อลดการพึ่งพาอุตสาหกรรมปศุสัตว์ที่เป็นหนึ่งในแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่สำคัญและใช้ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น น้ำและที่ดินมาก Beyond Meat ช่วยสร้างทางเลือกอาหารที่ยั่งยืนกว่าให้กับผู้บริโภคทั่วโลก

6. Seventh Generation

• เป็นแบรนด์ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มุ่งเน้นการใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติและปลอดสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม ผลิตภัณฑ์ของบริษัทนี้ไม่เพียงแต่ปลอดภัยต่อผู้ใช้ แต่ยังเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม โดยมีการใช้บรรจุภัณฑ์ที่สามารถรีไซเคิลได้ทั้งหมด

7. Starbucks

• ได้พยายามดำเนินธุรกิจที่ยั่งยืนผ่านโครงการต่างๆ เช่น การส่งเสริมการปลูกกาแฟอย่างยั่งยืนที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การลดการใช้น้ำและพลังงานในร้านกาแฟ และการนำเสนอทางเลือกในการรีไซเคิลหรือใช้ซ้ำบรรจุภัณฑ์ รวมถึงการริเริ่มใช้แก้วแบบใช้ซ้ำเพื่อลดปริมาณขยะพลาสติก

8. Interface

• เป็นผู้ผลิตพรมที่ได้กลายเป็นตัวอย่างของธุรกิจที่ยั่งยืน โดยบริษัทได้ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในกระบวนการผลิต และใช้วัสดุรีไซเคิลในการทำพรม เช่น การรีไซเคิลใยไนลอนจากอวนประมงเก่า บริษัทนี้มุ่งมั่นที่จะทำให้การดำเนินงานเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี 2020 ซึ่งส่งผลให้ได้รับความยกย่องในฐานะผู้นำด้านความยั่งยืน

9. Eileen Fisher

• เป็นแบรนด์เสื้อผ้าหรูที่ให้ความสำคัญกับการใช้วัสดุที่ยั่งยืน เช่น ผ้าฝ้ายออร์แกนิก ผ้าขนสัตว์ที่มาจากแหล่งที่มีการจัดการอย่างยั่งยืน และการนำเสื้อผ้าเก่ามารีไซเคิลและออกแบบใหม่ แบรนด์ยังมุ่งมั่นในการลดขยะและการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในกระบวนการผลิต

10. Ben & Jerry’s

• บริษัทไอศกรีมชื่อดัง มุ่งเน้นไปที่ความยั่งยืนทางสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยพวกเขาใช้วัตถุดิบที่มาจากการค้าที่เป็นธรรม (Fair Trade) และสนับสนุนการใช้พลังงานหมุนเวียนในกระบวนการผลิต อีกทั้งยังส่งเสริมการรับผิดชอบต่อสังคมและสนับสนุนโครงการที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

ธุรกิจที่ยั่งยืนเหล่านี้เป็นตัวอย่างที่ดีของการนำแนวคิดด้านความยั่งยืนมาใช้ในการดำเนินงาน ไม่เพียงแต่สร้างประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม แต่ยังช่วยเสริมสร้างคุณค่าทางธุรกิจและเพิ่มความสามารถในการแข่งขันในระยะยาว

 

การพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน

• หลายเมืองและชุมชนได้เริ่มนำหลักการความยั่งยืนมาใช้ในการวางผังเมืองและการจัดการทรัพยากร เช่น การสร้างพื้นที่สีเขียว การใช้พลังงานหมุนเวียนในระบบขนส่ง และการส่งเสริมการปลูกพืชในเมืองเพื่อลดการพึ่งพาผลิตภัณฑ์ที่ต้องนำเข้าจากระยะทางไกล

เกษตรกรรมยั่งยืน

• เกษตรกรที่ใช้วิธีการเกษตรอย่างยั่งยืนจะลดการใช้สารเคมีและปุ๋ยเคมี รวมถึงส่งเสริมการอนุรักษ์ดินและน้ำ การใช้วิธีการเกษตรแบบออร์แกนิกช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและเพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่เกษตร

 

เป็นแนวคิดที่มุ่งเน้นการสร้างความสมดุลในสามด้านหลัก ได้แก่ สิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจ เพื่อให้ระบบการดำรงชีวิตของมนุษย์สามารถดำเนินไปได้ในระยะยาวโดยไม่ทำลายทรัพยากรหรือทำให้เกิดผลกระทบเชิงลบต่อโลก ความยั่งยืนช่วยสร้างสังคมที่แข็งแรง